19 ғасырдың екінші жартысында қазақ қоғамындағы прогрессивті қайта құруларға байланысты (орыс-қазақ мектептерінің ашылуы, кітаптар мен газеттердің қазақ тілінде шығуы) қолданыстағы жазба тілдің орнына басқа тілдерден және грамматикалық көптеген жауаптармен бітеліп, жаңа жазба әдеби тіл құру қажеттілігі туындады. шағатай тілінен алынған формалар. Бұл миссияны ұлы ағартушылар І.Алтынсарин мен А.Құнанбаев өз мойнына алды, олар өз еңбектерінде ізбасарлары дами берген жаңа жазба әдеби тілдің негізін қалады. Мақалада автор бұл процесті қосымша фактілер келтіре отырып қадағалайды.

Мақалада салыстырмалы тарихи талдау негізінде түркі тілдеріндегі көптік аффикстер жүйесінің дамуы мен қалыптасуы баяндалады. Түркі тілдерінде бүкіл грамматикалық түпкітек формаларда болып өткен өзгерістер, соның нәтижесінде пайда болған сан алуан варианттар бірде-бір түркі жазба ескерткіштерінде, немесе қазіргі түркі тілдерінде толық сақталмаған, тұтасынан қамтылмаған. Қай тілде қай форманың сақталуы сол тілдің даму ерекшеліктеріне тікелей тәуелді. XIV-XV ғасырлардағы қыпшақ ескерткіштері тілі мен қазіргі қазақ тілі арасындағы грамматикалық формалар бойынша айырмашылықтар осы заңдылықтардан келіп шығады.

Латын әліпбиін қабылдаған түркі тілдерінің дені негізінен оғыз тобындағы тілдер болып табылады. Ал қыпшақ тобына жататын түркі тілдерінен тек қарақалпақ тілі латын графикасын пайдаланады. Болашақта қазақ, башқұрт, татар, қарашай, құмық, ноғай тілдері латын графикасына ауысатын болса, бұл тілдердің ортақ базалық әліпби жүйесі болуы керек деп ойлаймыз. Сондықтан мақалада фонетика-фонологиялық жүйесінде көп айырмашылық жоқ қазақ, ноғай, башқұрт, қарақалпақ, қарашай, татар, құмық тілдерінің 30 жылдардағы латын, кейінгі кирил графикасы негізіндегі әліпбилеріндегі әріп айырмашылықтар және олардың болашақтағы жаңа латын әліпбиі тұсында шешілу мүмкіндіктері қарастырылады.

Көркем сөзді лингвостилистикалық тұрғыдан зерттеу эксперименттерін жалғастыра отырып, мақала көркем сөйлеу мәселелерімен, сондай-ақ қазіргі филологтардың белсенді назарын аударатын оларды зерттеудің принциптері мен әдістері туралы сұрақтармен тікелей байланысты. Ақындардың сөз қолданысына зерттеушілердің қызығушылығы орыс әдеби сөзінің көрнекті шеберлерінің ауызша өнерін жеткіліксіз зерттеуге байланысты. Жалпыланған сипаттағы шығармалар жасауға деген ұмтылыс (мысалы, «Орыс совет поэзиясы тілінің сөздігі») В.В.Виноградовтың «қазіргі поэзияны ғылыми-лингвистикалық зерттеуді жеке-жеке жабық интенсивті талдаудан бастау керек» деген белгілі ұсыныстарының өзектілігін төмендетпейді. тілдік құралдар жүйесі». Бұл ереже зерттеудің бастапқы нүктесі болды. Бұл мақалада біз функционалдық маңыздылық терминін қолданамыз. Әрбір көркем туынды - бұл автордың ниеті, автордың дүниеге көзқарасы және сөзге деген қатынасы арқылы біріктірілген сөйлеу компоненттерінің жиынтығы. Сонымен, функционалдық маңыздылық – бұл жеке өнер туындысының барлық құрылымдық компоненттерінің жиынтығын контекстке айналдыратын фермент.

Қазіргі таңда дискурс жайында зерттеулер жасалып, оның ерекшеліктері анықталу үстінде. Осы орайда қоғам қайраткерлерінің сөзін жазып алып, просодикалық тұрғыдан зерттеу қажеттіліктен туындап отыр. Қоғам қайраткерлерінің сөзі саяси дискурсқа жатады. Яғни саяси дискурстың туындауына елдегі саяси жағдайлар, халықтың тұрмысындағы түйткілді мәселелерді шешуге әрекет жасау немесе халық пен үкімет арасындағы туындаған наразылық шараларына байланысты сұрақтарға жауап беру және оның шешілуіне әрекет ету негіз болады. Осы мәселелерді жүзеге асыру үшін талқылау, саралау қажет. Яғни саяси дискурс саясат арқылы жүзеге асады да ел арасындағы мәселелер тақыланып, сараланып оңтайлы шешім шығарудың негізіне айналады. Мақалада саяси дискурстағы просодикалық ерекшеліктер және оның прагматикалық қызметі жайында сөз болады.

Көркем дискурста кідірістің сақталуы, логикалық екпіннің дұрыс қойылуы, дауыс ырғағының келтіріліп оқылуы сияқты интонациялық компоненттердің ерекшелігі айрықша көрінеді. Бұдан көркем дискурста кідіріс, қарқын, әуен, үдемелілік және әуез сияқты интонациялық компоненттердің барлығы кеңінен қолданылатыны байқалады және мәтінді мәнерлеп ауызша оқыған кезде оның бояуы мен әсері де күшейе түседі. Осымен байланысты мақалада соғыс жылдарындағы ауыл өмірі мен ауыр тұрмысты және қажырлы еңбекті, адамгершілікті сөз ететін С.Мұратбектің «Жабайы алма» повесінен алынған қысқаша мәтінге аудиторлық талдау жасалды және талдау жасау барысында интонациялық компоненттердің ерекшелігі анықталды.

Бұл шешімді жалпы қазақ қоғамы қолдап, дереу үн қата бастады. Алайда бұл науқаншылықты, асығыстықты қаламайтын үдеріс болуы тиіс еді. Келіп түскен мыңдаған әліпби жобаларын жақсылап електен өткізіп, талқылап, ішінен дыбыстарды дәл таңбалауға ыңғайлы, көзкөрімге әсерлі көрінетін үздік жобаны таңдау – қиынның қиыны және ол біреудің атақлауазымына, беделіне артықшылық беретін науқан емес. Мұнда латын әліпбиге ілгері жылдары көшкен түркінегізді елдер тәжірибесі де зерттелсе, тіпті де орынды.

Шеттілдік атауларды латын графикасында жазудың өз ерекшеліктері бар. Қазақ тілінің жаңа әліпбиінде дұрыс жазу, дұрыс таңбалау тілдік сауаттылықты қажет етеді. Өйткені оларды таңбалаудың өз заңдылығы мен тәртібі бар. Мақалада шеттілдік елді-мекен атауларын қазақ тілінде транслитерациялауға қатысты мәселелер мен оны таңбалаудың ерекшеліктері жайлы айтылады

Мақалада қазақ тілін оқытудың жаңаша әдістемесі студенттерге көрсетіледі. Оқуды үйрену барысында, студенттер мәтінді бірнеше мәрте оқиды, оқуға және айтылу ережелерін ерікті түрде игереді. Сондықтан оқыту мен тәрбиедегі жаңа технология инновациялық идеяларды енгізу, жаңарту нысаны болып табылады.

Қазіргі қазақ тіліндегі да/де, та/те шылаулары жан-жақты зерттеліп, олардың қызметі мен лексика-грамматикалық мағыналары айқындалды. Демеулік шылаулар тілдегі айрықша, сөйлемде өзіндік лексикаграмматикалық қызмет атқаратын оқшау тұрған сөздер болып табылады. Мақалада демеулік шылаулардың, оның ішінде да/де, та/те шылауының функциясы мен мағыналық қызметі туралы мамандардың пікілері салыстырылып, аталмыш шылау түріне байланысты пікір ерекшеліктері бары анықталды және кейде айтарлықтай айырмашылықтары бары айтылды, қызметтері мен мағыналары нақты мысалдар арқылы дәлелді көрсетілді.

Мақалада ағылшын келісімшарт құқығына қатысты мәтіндердің сөздік құрамы мен стильдік ерекшеліктеріне, заң мәтіндерін аудару тәсілдеріне қысқаша шолу жасалған. Негізгі терминдердің қолданыстағы қазақша нұсқалары, баламалары көрсетілген. Құқық, заң мәтіндері өзге әдеби мәтіндерден, ең алдымен, лексикалық құрамымен ерекшеленіп тұрады.

Бұл мақалада орыс тілінің барлық бөлімдерін оқу кезінде терминологиялық жұмыс тәсілдерінің көптүрлілігі мен ерекшеліктері сипатталады. Терминологияны оқытудың тәжірибелік маңызы терминді сөздік жүйесінің элементі ретінде ашып көрсетеді, оқушылардың басқа тіл бірліктерінің ерекшеліктерін түсінуіне оң әсер етеді, орфографиялық дағдыларды меңгеруге әсер етеді, оқушылардың сөздік қорын байыту негізі болып табылады. Терминологияны оқыту оқушылардың сөздердің мағыналары мен қолданылуына зейінін дамытады.

Қазіргі қазақ тіліндегі жайылма сөйлемдер мен күрделенген сөйлемдер немесе құрмалас сөйлемдер және одан да үлкен күрделі синтаксистік құрылымдардың негізі, бастапқы көзі тарихи тұрғыдан қарағанда бастауыш пен баяндауыштан (не соның бірінен) ғана тұратын жалаң сөйлемдер екендігі белгілі. Тілдегі құрылымдардың күрделенуі сөйлеу кезінде болады және сөйлеушінің қажетіне қарай жүзеге асады. Бұл мақалада қосымшаның генетикалық жақындығы мен жағдайлары қарастырылады. Сонымен қатар жағдайлардың қалыптасуы да қарастырылады.

Мақала С.Қондыбай шығармаларындағы мифологемаларды зерттеу мәселелеріне арналған. «Адамның жанын» ашатын мифологемалар анықталған. Тілдің мағынасын жан-жақты түсіну және сөздің терең мағынасын ашу үшін тілдің қатынас құралы ретіндегі қызметі ғана емес, оның шығу тарихына, өзгерудің күрделі кезеңдеріне тереңірек үңілу қажет. Осы бағытта жазылған С.Қондыбайдың төрт томдық «Арғықазақ мифологиясы» зерттеу еңбегін қазақ тіл білімі үшін (жалпы қазақ ғылымы сияқты) үлкен маңызы мен болашағы бар «энциклопедиялық трактат» деп санауға болады.