Қытайдағы қазақтар тілі бойынша зерттеулердің негізгі бағыттары

Мақалада тарихи себептерге байланысты ҚХР аумағында қалып, ұзақ уақыт өзге тілдік ортада өмір сүріп жатқан қазақтар тілінің зерттелуі сөз етіледі. Қазақтар тілінің ерекшелігі қазақ және қытай ғалымдары тарапынан қарастырылып келді. Мақалада осы ғылыми еңбектер мен зерттеу мақалаларға шолу жасалып, негізгі бағыттары, қарастырылған мәселелері анықталады, негізгі тұжырымдары талданады.

1. Жау Же. Қытай тілінің лингвистикасы. Пекин, 2001. 435-б.; Чың Шыляң. Түркі тілдерінің салғастырмалы лингвистикасы. Шыңжаң халықтық баспасы, 1997. 743-б.; Дәркембайұлы Б. Тілімізге қытай тілі арқылы қабылданған сөздер жайында // Тіл және аударма, 1983. №4.

2. Болатов Ж. Қазақ тілінің шығыс говорлар тобы және оның әдеби тілге қатысы. Докт. дисс. қолжазбасы. Шифр: 10.02.02. Фрунзе, 1970. 10 б.

3. Бафин Б. Китайские элементы в языке казахов Синьцзяна. Автореф. канд. дисс. Алма-Ата, 1973. С. 30.

4. ҒабитханұлыҚ.ҚазақтілініңҚытайдағызерттелуі//Тілтанымдықзерттеулер.2002-2005 жж. (Ғылыми жинақ). Алматы: Арыс, 2009; Мәсімханұлы Д. Қытайдағы қазақтар және олардың тіліндегі кейбір ерекшеліктер // Терминологиялық хабаршы, №2 (8). 2004, 23-27 бб.

5. Мұстафаұлы С. Тұрақты тіркестердегі жергілікті ерекшеліктер (Қытайдағы қазақтар тілі материалы бойынша). Алматы, 2003. 45 б.

6. Ли Сын. Шыңжаңдағы түркі тілдерінің диалектілері жөніндегі алғашқы ізденістер // Тіл және аударма. Үрімжі, 1993. №1. 8-14 бб.

7. Гың Шымин. Қазіргі қазақ тілі грамматикасы. Пекин: Орталық ұлттар институты, 1989. 291 б.

8. Чын Янян. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясынан зерттеулер. Пекин: Ұлттар баспасы, 2000. 242 б.

9. Уаң Лизың. Қазақ тілінің диалектологиясы. Пекин: Ұлттар баспасы, 2000. 89 б.

10. Тойынбайұлы О. Қазақ тілінің диалектілері туралы бір-екі сөз // Қазақ тілі мәселелері (мақалалар жинағы). Үрімжі: Шынжаң халық баспасы, 1988. 252-260 бб.

11. Асылұлы О. Қазақ тілінің жергілікті ерекшеліктері // Қазақ тілі мәселелері (мақалалар жинағы). Үрімжі: Шыңжаң халық баспасы, 1988. 228-252 бб.

12. Кемелқан М. Тіл тарихтың өрнегі. Үрімжі: Шыңжаң халық баспасы, 2000. 291 б.

13. Солтаншарыпұлы Н. Шыңжаң қазақтары мен Қазақстан қазақтарының тіліндегі кейбір дыбыстық айырмашылықтар // Тіл және аударма. Үрімжі, 1993. №1. 8-20-бб.

14. Мұқашұлы Т.Қазақ тілінің еліміздегі зерттелуіне аз аял // Тіл және аударма. Үрімжі, 1993. №1. 21-29-бб.