ҚЫТАЙ ҚАЗАҚТАРЫНЫҢ ҚОЛДАНЫСЫНДАҒЫ ЛАТЫН ӘЛІПБИІН ТАЛДАУ (халықаралық терминдерді таңбалау материалдары негізінде)
Аннотация
Бұл мақалада 1965-1983 жылдар аралығында Қытай қазақтары қолданған латын қарпіне негізделген жазу түріне ғылыми талдау жасалынады. Талдау материалдары ретінде шеттен енген терминдер мен қала, ел, жер атаулары алынды. Ондағы мақсат – тілге енген шет тілі сөздерін таңбалау тәжірибесін анық- тау еді.
Зерттеу барысында шеттен енген сөздерді дұрыс таңбалау үшін қазақ тіліне жат біршама фонемалар алынған; халықаралық терминдерді түпнұсқалық түрінде таңбалауға тырысқан және т.б. сынды кемшіліктермен қатар, шет сөздерді жазуда дауыссыздарды қатар таңбаламауға әрекет жасалғандығы сынды жетістіктері де анықталды. Сонымен бірге шеттен енген сөздерді таңбалау барысында қазақ тілі- нің өзге тілдерден ерекшелігі, үндестік заңының бұзылғандығы да байқалады.
Мақала авторы ұсыныс түрінде «әліпбиімізді латын қарпіне жобалағанда, сонымен бірге орфографиялық ережелерді дайындағанда қазақ тілін бұрынғы заңдылығына сай етіп қайта жаңғыртуымызды басты мақсат ретінде қарастыруымыз қажет» деген қорытынды шығарады.
Автор туралы
Б. С. Жонкешов
А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты
Қазақстан
Қазақстан
Терминология бөлімінің жетекші ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының кандидаты
Алматы қаласы
Әдебиет тізімі
1. Ғабитханұлы Қ. Қазақ тілінің Қытайдағы зерттелуі // Терминологиялық хабаршы. 2002 ж. № 3. 110-118 бб.
2. Крысин Л.П. Иллюстративный толковый словарь иностранных слов. М.: Эксмо, 2008. 864 с.
3. Омарұлы Е. Қазақша пән сөздер (Елдестің баяндамасы) // Терминология мәселелері. 1-кітап. Астана: «1С-Сервис» ЖШС, 2006. 15-20 бб.
4. Қазақ тілінің жаңа емелесі // Терминология мәселелері. 1-кітап. Астана: «1С-Сервис» ЖШС, 2006. 124-137 бб.
5. Сыздық Р. Қазақ тілінің анықтағышы (емле, тыныс белгілері, сөз сазы). Астана: Елорда, 2000. 532 б.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Жонкешов Б.С. ҚЫТАЙ ҚАЗАҚТАРЫНЫҢ ҚОЛДАНЫСЫНДАҒЫ ЛАТЫН ӘЛІПБИІН ТАЛДАУ (халықаралық терминдерді таңбалау материалдары негізінде). TILTANYM. 2015;(1):97-102.
For citation:
Zhonkeshov B.S. THE ANALYSIS OF THE LATIN ALPHABET WHICH WAS USED BY THE KAZAKHS IN CHINA (ON THE BASIS OF WRITING OF INTERNATIONAL TERMS). Tiltanym. 2015;(1):97-102. (In Kazakh)
Қараулар: 172
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 