ПРОЗА АУДАРМАСЫНЫҢ БАЛАМАЛЫҒЫ (М. ӘУЕЗОВТЫҢ «ҚИЛЫ ЗАМАН» ПОВЕСІНІҢ ОРЫС ТІЛІНДЕГІ ТӘРЖІМАСЫ НЕГІЗІНДЕ)

Мақалада аударма баламалығы жайлы қазақ, орыс және шет ел ғалымдарының бұл түсінікке берген зерттеулері мен анықтамалары қарастырылады. Сонымен қатар, М.Әуезовтің «Қилы заман» повесінің орыс тіліне аудармашы А.Пантиелев жасаған көркем аудармасымен сәйкестігі қарастырылады. Мақаланың мақсаты шығарманың өзге тілдерде жеткізілу сапасын талдау болып табылады. Ұлы жазушы М.Әуезовтің шығармалары зерттеліп, талданып жүргенімен, оның өзге тілдегі тәржімалары жете қарастырылмай келеді, осы тұрғыдан да мақала тақырыбы өзекті болып отыр. Сондай-ақ, зерттеуімізде түпнұсқа мазмұнының эстетикалық әсерін жеткізу мәселелері, тарихымыздағы шынайы оқиға желісіне негізделген «Қилы заман» повесінің көркем шындығының, стильдік ерекшелігінің, мазмұн бірлігінің орыс тіліне аударудағы мәселелері қарастырылады.
Аударма теориясындағы маңызды ұғымның бірі – баламалылық және оның түрлері. Түпнұсқа мәтін мен тәржіма мәтіннің бір-біріне сәйкестігін, түпнұсқа бөліктерінің тәржімадағы дұрыс баламаларын анықтау бүгінгі таңда қазақ аударматану ғылымы және көркем тәржіма тарихы және практикасы тұрғысынан маңызды болып табылады.

1. Сатыбалдиев Ә. Рухани қазына. – Алматы: Жазушы, 1987. -229 б.

2. Якобсон Р. О лингвистических аспектах перевода. – М., 1960. -16- 24 с.

3. Қазыбек Г. Аударма тәжірибесі: хрестоматия. – Алматы: Қазақ университеті, 2009. -98 б.

4. Рецкер Я.И. Теория перевода и переводческая практика (Наше наследие). – Москва: Р.Валент, 2007. -244 с.

5. Комиссаров В.Н. Современное переводоведение. – М.: ЭТС, 2002. -424 с.

6. http://kerey.kz/, электронды қор, «Қилы заман». Ғылыми түсінік.Т.Жұртбай. О.Қауғабай.

7. М.Әуезов «Шығармаларының елу томдық толық жинағы. 5-т. Алматы: «Ғылым» ғылыми-баспа орталығы, 2001.- 376 б .

8. Ауезов Мухтар. Лихая година – Москва 1979 - 413с.

9. Қабдолов З. Арна. - Алматы: Жазушы, 1988 -42 б.