ҚАЗІРГІ МЕРЗІМДІ БАСПАСӨЗ ТІЛІ: ӘЛЕУМЕТТІК СИПАТТАМАСЫ ЖӘНЕ СӨЗ ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Коммуникативті-ақпараттық және әсер ету функцияларын атқаратын Бұқаралық ақпарат құралдарын (БАҚ) тілдік жағдаяттардың көрінісі деп тануға болады. Сондықтан БАҚ тілі мен стилі арқылы, әсіресе сыртқы факторлардың ықпалынан туындайтын тілдің ішкі ресурстарының динамикасын байқауға болады: жаңа тіркестер жасалады, қалыптандыруды қажет ететін жаңа қолданыстар мен қазақыландырылған терминдер, калькаланған тіркестер, діни лексика, жергілікті тіл ерекшеліктері мен кәсіби лексика, ауызекі сөйлеу тілінің белгілері, экспрессивті-образды орамдар қолданылады, олар медиамәтіндердегі қазіргі сөзқолданыстарды, стиларалық диффузияны танытады. Осо себепті қазіргі қазақ БАҚ тіліндегі лексика-фразеологиялық құбылыстарды деркезінде, ұдай сараптаудың өзектілігі байқалады, бұл ең алдымен тілтанымының бір саласы ретіндегі қазақ медиалингвистикасының дамуына үлес қосады, тіл мәдениеті мәселелерін де қадағалауға ықпал етеді. Мақалада соңғы онжылдықтардағы қазақ БАҚ тіліне шолу-талдау жасау негізінде қазіргі қазақ мерзімді баспасөз тіліндегі өзіндік тілдік-стилдік ерекшеліктер (функционалдық аспект тұрғысынан) қарастырылады.

1. Әбілқасымов Б. (1971) Алғашқы қазақ газеттерінің тілі. – Алматы: Ғылым. – 185 б.

2. Әбілқасымов Б. (1982) XIXғасырдың екінші жартысындағы қазақ әдеби тілі (баспа нұсқалар тілі негізінде). – Алматы: Ғылым. – 228 б.

3. Исаев С. (1973) Қазақ әдеби тілінің совет дәуірінде дамуы (мерзімді баспасөз материалдары бойынша). – Алматы: Мектеп. – 195 б.

4. Костомаров В.Г. (1999) Языковой вкус эпохи. Из наблюдений над речевой практикой масс-медиа. – Издание третье, испр. и доп. – СПб.: «Златоуст». – 320 с.

5. Солганик Г.Я. (1981) Лексика газеты (функциональный аспект). – М.. Высшая школа. – 112 с.

6. Сыздықова Р. (1977) Қазақ әдеби тілі – 60 жылда (дамуындағы тенденциялар) // ҚазССР ҒА Хабарлары. Тіл-әдебиет сериясы. – №3. – Б. 1-8.

7. Добросклонская Т.Г. (2005) Вопросы изучения медиатекстов: Опыт исследования современной английской медиаречи // Монография. — М.: УРСС Эдиториал. – 288 с.