ҚАЗАҚ ШЕШЕНДІК СӨЗДЕРІНДЕГІ АРГУМЕНТТЕУ МОДЕЛЬДЕРІ
Аннотация
Мақалада қазақ халқының тарихында ерекше орны бар шешендік
сөздердің аргументтеу модельдері анықталады. Барлық халықтың тарихында шешендік
өнер ерекше орынға ие. Ал қазақ халқының шешендік өнерін ерекшелейтін бірнеше себеп бар. Біріншіден, шешендік сөз иелері – билер халықты басқару ісіне араласып, ел мен ел, жеке адамдар арасындағы қарым-қатынасты үйлестіріп, айыптаушы, қорғаушы және жазалаушы қызметтерін атқарып отырған. Сол әрекетімен елдегі саяси-әлеуметтік жағдайды реттеуге араласқан. Екіншіден, халыққа өмірдің мәні, жақсылық пен жамандық, адалдық пен арамдық, батырлық пен қорқақтық, ерлік пен ездік, мәңгілік пен мезеттік туралы философиялық терең насихат сөздер айтып, қоғамның рухани дүниесін айқындап, дұрыс өмір сүрудің бағыттарын айқындаған. Қазақ шешендік сөздері халық арасында ауызша тарап отырған.Олардың авторлары бірде сақталса, бірде сақталмай, кейде мазмұны, құрылымы жағынан өзгерістерге ұшыраған.
Әдебиет тізімі
1. Аристотель. Сочинения в 4 томах. Т.2. М.: Мысль, 1978. 687 с.
2. Адамбаев Б. Казахское народное ораторское искусство. Алматы: Ана тілі, 2007.С. 7.
3. Баранов А.Н. Аргументация как языковой и когнитивный феномен // Речевое воздействие в сфере массовой коммуникации. М.: Наука, 1990. С. 40-52.
4. Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений в 5 томах. Т. 4. Алматы, 1985, 450 с.
5. Қосымова Г. Шешендік өнер негіздері. Алматы: Баянжүрек, 2007. 295 б.
6. Мәшһүр-Жүсіп Көпейұлы. Шығармалары. 6-т. Павлодар: ЭКО ҒӨФ, 2005. 394 б.
7. Нысанбаев А. Қазақстандық философия: өткені, бүгіні, ертеңі. «Айқын» газеті, 2013 жыл, 25 қыркүйек.
8. Негимов С. Шешендік өнер. Алматы, 1997. 203 б.
9. Оразбаева А. Қазаққа тән құқық мәдениетінің қайнары: ұлт тағдырындағы билер институтының бастауы турасында // Егемен Қазақстан, 1998, 9 қазан.
10. Рец Н.И. Типичные структуры аргументирования в русском и чувашском языках // Вестник Чувашского университета. Вып. № 1 / 2013 С.159-161.
11. Смағұлова Г., Күркебаев К., Жұмағұлова Ә. Шешендік сөздер дискурсы. Алматы: ҚазҰУ, 2012. 184 б.
12. Сопер П. Л. Основы искусства речи. М.: Феникс, 2006. 448 с.
13. Сухарева О.Э. Западная риторическая традиция и проблема убедительности монолога. АКД, Ижевск, 2010, 21 с.
14. Тулмин Ст. Человеческое понимание. М.: Прогресс, 1984. 327 с.
15. Янушкевич А. Дневники и письма из путешествия по казахским степям, Казахстан, 1966. С.184.
Рецензия
Дәйектеу үшін:
Ерназарова З.Ш. ҚАЗАҚ ШЕШЕНДІК СӨЗДЕРІНДЕГІ АРГУМЕНТТЕУ МОДЕЛЬДЕРІ. TILTANYM. 2016;(1):14-19.
For citation:
Yernazarova Z.Sh. ARGUMENTATIVE MODELS IN THE KAZAKH ORATORY SPEECH. Tiltanym. 2016;(1):14-19. (In Kazakh)
Қараулар: 241
Мақаланы эл. пошта арқылы жіберу 