Türk dünyasi mitik destanlarinda ve kalevala destanindaki sağaltma motifinin benzer ve ortak yönleri

   Destanlardaki kalıp ifadelerin yanı sıra belli kalıplar içerisinde hareket eden, sergilemiş olduğu davranışlar ile karakteristik niteliğe sahip olan kişi(ler) tip olarak değerlendirilir. Destanlarda baş kahraman özelliğini taşıyan merkez figür arketip olarak adlandırılırken, destan kahramanları sterotip olarak adlandırılan kalıp olayların merkezinde yer alırlar. Göstermiş oldukları davranışlara göre dâhil oldukları tip özelliği de değişiklik göstermektedir. Bilge, alperen, kadın, anne, yardımcı, karşı kahraman (düşman/rakip), hain, merkez kahraman, trajik tipleri gibi sınıflandırmalar destan yapısı içerisinde zıtlıkların varlığına da işaret etmektedir. Yardımcı tipin karşısında düşman ve hain tipinin olması iyi-kötü karşıtlığının varlığına ve zıtlıkların birbirlerini tamamlayıcı özelliği ile ilişkilidir. Bu çalışmada Türk dünyası mitolojik destanları ile Kalevala destanının tipolojik açıdan benzer ve farklı yönleri ortaya konulmuştur. Benzerliklerin farklılıklardan fazla oluşu da destanların genelinde şablon davranış ve karakterlerin ortak özelliklere sahip oluşu ile açıklanabilir.

1. Alho O., Hawkins H., Vallisaari P. (1997). Finland a cultural encyclopedia. Helsinki. Finnish Literature Society. – P. 18-24.

2. Boratav P. N. (2000). Halk Edebiyatı Dersleri, M. Sabri Koz (Ed.). – İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. – P. 10-15.

3. Dilek İ. (2002). Altay Destanları. I. –Ankara: TDK Yayınları. – P. 74-78.

4. Ergun M., Aça M. (2004).Tıva Destanı. I. –Ankara: TDK Yayınları. – P. 32-35.

5. Ergun M., Aça M. (2005).Tıva Destanı. II. –Ankara: TDK Yayınları. – P. 45-55.

6. Gülensoy T. (2002). Manas Destanı. –Ankara: Akçağ Yayınları. – P. 10-15.

7. Hufford J. D. (2007). Halk Hekimleri M. Sever (Çev.). –Millî Folklor, 19 (73). – P. 73-80

8. Kapla M. (2010). Geleneksel Tıbbın Yeniden Üretim Sürecinde Kadın. –Ankara: Ankara Üni. Yayınları. – P. 25-32.

9. Leland C. G. (1891). Gypsy Sorcery And Fortune Tellıng Illustrated By Incantatıons, Specımens Of Medıcal Magıc, Anecdotes, Tales by Late President of the Gypsy-Lore Society. – London: T. Fisher Unwin. – P. 52-57.

10. Lönnrot E. (1965). Kalevala-Fin Destanı (Runo 1–25). Obuz L; Obuz M. (Çev.). – Ankara: Balkanoğlu Matbaacılık. – P. 75-81.

11. Naskali, E. G. (1999).Altay Destanı-Maaday Kara. –İstanbul: YKY. – P. 75-85.

12. Ocak Y. (2000). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. – İstanbul: Ucuşim. Yayınları. – P. 17.

13. Üçüncü K. (2006). Kazak Türklerinin Kahramanlık Destanı - Alpamış. –İstanbul: Töre Yayın Grubu. – P. 85-90.

14. Yıldız N. (1995). Manas Destanı (W. Radloff) ve Kırgız Kültürü ile İlgili Tespit ve Tahliller. –Ankara: TDK Yayınları. – P. 56.