А. БАЙТҰРСЫНҰЛЫНЫҢ ОРЫНБОРЛЫҚ КЕЗЕҢІ

Қоғам қайраткері, ағартушы, тілші ғалым, әдебиеттанушы Ахмет Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойы ЮНЕСКО деңгейінде аталып өтетін ұлт жанашыры Байтұрсынұлының өмір жолын, оның еңбектері мен ғылыми мұрасын жаңаша, соны көзқарас, тарихи, танымдық деректермен қайта зерделеп шығу арқылы ұлт қайраткерінің тұлғасын өзге қырынан танимыз. Мақала жазудың да басты мақсаты – А.Байтұрсынұлының қалыптасуы мен өмірлік жолындағы Орынбор қаласының рөлі, оның Орынборға қоныс аударуы, баспахана ашып, оқулық, кітап, газет шығаруды қолға алуы және ҚазАКСР Халық ағарту комиссариатындағы қызметі, әріптестері жайлы тың танымдық ақпараттар мен мәліметтер беру. 1920-1925 жылдары ҚазАКСР астанасы болған, сонымен қатар қазақ тарихындағы маңызды «оқиғалардың куәсіне» айналған Орынбордың орны ерекше. Сол себептен Ресей және Қазақстан архив материалдарын, зерттеуші ғалымдардың пікірлерін салыстыра отырып, ғалымның үзеңгілес әріптестері мен қазақ ғылымының негізін қалаушы ғылым қайраткерлері жайлы танымдық ақпараттар ұсынылады. Мақала тұжырымдары практикалық мәні тілші, ахметтанушы, әдебиеттанушы және өзге де оқырман үшін өзекті.

1. А.Байтұрсынұлы шығармалары. Алты томдық шығармалар жинағы. 6-том, Алматы, «Ел-шежіре», 2013 ж. – 384 б.

2. Казиев С.Ш. Советская национальная политика и проблемы доверия в межэтнических отношениях в Казахстане (1917-1991 годы): диссертация … д.и.н. Москва. 2016. 556 c.

3. Каримов Т. История казахской книги и татарские книгопечатники // URL: https://www.proza.ru/2015/06/15/1663

4. Варшавская Е. Мир-Якуб Дулатов – тернистые тропы жизни // URL: https://eniseeva.ucoz.com/publ/dokumentalja_proza/literatura/mir_jakub_dulatov_ternistye_tropy_zhizni/10-1-0-76

5. Аккулы С. Х. Баи-меценаты и их роль в национальном возрождении казахов //URL: https://zebra.today/i345

6. Қазақстан. Ұлттық Энциклопедия. 1 том. Алматы: «Қазақ энциклопедиясы» бас редакциясы, 1998. – 720 б.

7. Байтелесова Ж.Т. Ахмет Байтурсынов: аспект развития казахского языка // Образование. 2007. N4. c. 112-114.

8. Омаров Е. Ученая деятельность А.Б.Байтурсунова // Труды Общества по изучению Киргизского края. Оренбург. Вып. ІІІ. 1922. с.7-9.

9. Советская Киргизия. 1923. № 2-3.

10. Наркомы Казахстана. 1920-1946 гг: биогр. справочник / Архив Президента РК. Алматы, Арыс. 2007. 392 c.

11. История западного отделения Алаш-Орды: сборник документов и материалов / 2012. 464 c.

12. Затаевич А.В. 100 песен киргизского народа: (Напевы и мелодии). – Оренбург: Киргиз. Гос. изд. 1925. 403 c.

13. Оразалина Ж. Просветительская деятельность казахской интеллигенции в Северный Казахстан в 20-е годы ХХ века//Успехи современного естествознания. – 2014. – № 9 (часть 1) – С. 136-140

14. Исхан Б., Даутова С., Оспанова Б.Языковая политика и казахский алфавит // Успехи современного естествознания. – 2014. – № 9 (часть 1) – С. 136-140