ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ САЯСИ ЛЕКСИКАНЫҢ СЕМАНТИКАЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Мақалада саяси лекиканы танытан барлық тілдік құралдар анықталады. «Саяси коммуникация», «саяси дискурс» ұғымдары түсіндіріледі, оларды білдіретін тілдік бірліктер қатары қарастырылады. Тіл мен саясат бірбірінен бөлек қарастырылмайтындығы, саясаткердің тілді қолдана отырып, түрлі сипаттағы Қазақстандағы саяси жүйені, саясатты жүргізіп отырған қоғам мен мемлекет қайраткерлерінің, саяси лидерлердің ұстанымын, сөздерін талдау саяси, филологиялық және лингвистикалық зерттеулердің тоғысында жүргізілуі қажет екендігі айтылады.

Саяси лингвистиканың басты мәселелерін қамтитын негізгі терминдер мен әдістер қатары анықталып, әрқайсысына түсініктеме беріледі. Қазақ қоғамында демократиялық-ағартушылық, ағартушы-революциялық бағытта саяси әрекеттер жүргізе отырып, еңбектері негізінде саяси лидер, мемлекет қайраткері ретінде танылған Алаш қайраткерлері мен С.Сейфулиинің саяси дискурстағы орны сипатталады. Осы уақытқа дейін саяси лидерлердің тілін зерттеу қолға алынбаған. Тек еңбектері негізінде танымдық тұрғыдан зерттелген.

Зерттеуіміздің өзектілігі қазақ қоғамында өмір сүрген қоғам қайраткерлерінің саяси тілдік тұлғасын саяси дискурс аясында зерттеу. Тілдегі стильдік құрылымдар мен көркемдегіш троп түрлерін қолдана отырып, қоғамдықсаяси мазмұндағы ұранды сөздері, баяндамалары, публицистикалық мақалалары негізінде саяси тілдік тұлғасын жасау.

Мақала тұжырымдарының практикалық мәні тілші, алаштанушы, әдебиеттанушы және өзге де оқырман үшін өзекті.

1. Әдебиеттер Кисилев В.Н. (2002) Политический слоган: проблемы семантической политики и коммуникативная техника: монография. Российская академия наук, Уральское отделение, Институт философии и права. – Екатеринбург, 2002. - 242 с.

2. Купина Н.А. Купина Н.А. (2016) Политическая лингвистика / гл. ред. А. П. Чудинов ; ФГБОУ ВПО П50 «Урал. гос. пед. ун-т». – Екатеринбург, 2016. – Вып. 1 (55). – 213 с.

3. Максимов В.И. (2008) Политические аспекты стратегии и тактики современного антисистемного движения. Электронный ресурс URL: http://www.civisbook.ru/files/File/Maksimov_2008_4.pdf

4. Крючкова Т. Б. (2017) Особенности формирования и развития общественн политической лексики и терминологии // Студенческая библиотека онлайн. // http://studbooks.net/ Дата доступа 13.01.2017

5. Чудинов А. П. (2003) Политическая лингвистика. — Екатеринбург: Уральский гуманитарный институт, 2003. — 194 с.

6. Момынова Б. (2022) «Қазақ» газеті (1913-1918): әліпби, емле ерекшеліктері және лексика-грамматикасы. – Алматы: «Қазақ тілі» баспасы, 2022. – 256 б.

7. Бүркітбаева Г. (2005) Деловой дискурс. Онтология и жанры – Алматы, Ғылым, 2005. – 235 б.

8. Генералова С. Н. (2010) «Понятие «политический дискурс» в лингвокультурологической парадигме.» Вестник ЛГУ им. А. С. Пушкина. 5 (1), 2010: 95–101.

9. Шалабай Б. (2015) Мәтінді стилистикалық талдаудың әдістемесі. // Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университетінің Хабаршысы. Филология сериясы, 2015. №2. – 326-330 бб.