ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕГІ САН АТАУЛАРЫНЫҢ ЛИНГВОМӘДЕНИЕТТАНЫМДЫҚ НЕГІЗІ

Бҧл мақалада тіл мен мәдениеттің зерттелуі концепт ҧғымы арқылы, лингвомәдени тәсілдер арқылы берілген. Тіл білімінің маңызды зерттеу нысанына айналған сан атаулары, ҧлттық қҧндылықтар, нанымсенімдер, тарих мен дәстҥр арқылы мәдени кодты кӛрсетеді. Сандар бойында сақталған кӛне мәдениет пен қҧндылықтар кең таралған нанымдар мен ырымдарда, тыйым сӛздерде, рухани-мәдени сӛздікте, тілдік жҥйе тҧрғысынан сақталған. Ал сан мағынасын білдіретін метрикалық, сан-мӛлшерлік, нумеративті лексика сан атауларының қатарына кіреді. Сонымен қатар сандар мәдени ақпараттың тасымалдаушысы ретінде қарастыруға болады. Олар мәдени қҧндылық ҧғымы ретінде қарастырылады. Осылайша, халықтың салт-дәстҥрі, тҧрмысы, тарихы мен мәдениеті туралы маңызды мәліметтерді таба аламыз. Сандар арқылы ата-бабаларымыздың қалай ӛмір сҥргенін, олардың мәдениеті мен дәстҥрлері туралы кӛптеген ҧрпақтарға жалғасып келе жатқан мәдени кодты қамтитынын кӛреміз. Қорытындылағанда, қазақ тіліндегі ҧлттық кодтарды қамтитын сан есімдерді лингвомәдени тҧрғыдан зерделеу жас ҧрпақтың халқын қҧрметтеуге, ӛз тарихын, салт-дәстҥрін, мәдениетін мақтан етуге септігін тигізетінін атап ӛтуге болады. 

1. Humboldt, V. (1985) Language and Philosophy of culture. – М.: Germany, 1985. – p.450.

2. Humboldt, W. (2008) Selected works on linguistics. М.: Germany, 2008. – p. 400.

3. Kurmambayeva Zh.B. (2022) Linguocultural basis of numerals in the Kazakh language. – Almaty: Ulagat – p.195

4. Mazhitaeva, S., & Abdrazakova, A. (2012) Ethnolinguistics character of sacred numbers. – European Researcher, Russia – Vol. 11-3, No 35.

5. Likhachov, D. (1993) Concept sphere of the Russian languages. Isvestia Academy of Science of the USSR. Series: Literature and language, Russia – Vol. 52, No 1: 3-9.

6. Stepanov Y. (2004) Constants of Russian Culture. - Moscow, 2004. – p. 992 Vereshchagin E., Kostomarov V. (1980) Linguistic and regional theory of the word. - Moscow.: Russian language, 1980. – p. 320.

7. Fedorov A.I. (2002) Fundamentals of the theory of translation. - Moscow, 2002. – p. 348

8. Vinogradov V.V. (2005) History of Russian linguistic teachings. 2nd ed., rev. and additional M.: Higher school, 2005. – p. 367.

9. Krylov S.A. (2007) Some features of the linguistic concept of V.G. Gak. - Moscow.: Lenand, 2007. – p. 658.