ҚАЗАҚСТАННЫҢ КОНФЛИКТТІК МЕДИАДИСКУРСЫНДАҒЫ ЦИФРЛЫҚ ӘҢГІМЕЛЕСУ ӘДІСТЕРІ (ТАНЫМАЛ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ КЕЙСТЕРІ ҮЛГІСІМЕН)

Мақалада Фейсбук әлеуметтік желісіндегі танымал тұлғалардың кейстерінде кездесетін конфликттік дискурсқа талдау жүргізілді. Жұмыстың мақсаты – әлеуметтік медиада орын алған конфликттік дискурсты теориялық түрде интерпретация жасау және киберкеңістіктегі цифрлық әңгімелесудің жаңа әдістерін әзірлеу. Зерттеу медиашындық жағдайында конфликтті коммуникация құрылатын «Facebook» әлеуметтік желісіндегі қоғамдық тұлғалардың медиамәтіндерін талдау негізінде жүргізілді. Автор мәтіндердегі конфликттердің туындау себептерінің шартты типологиясын ұсынуға тырысты. Зерттеудің ғылыми маңыздылығы әлеуметтік желілердегі цифрлық сөйлесудің жаңа әдістерін анықтау мүмкіндігінде. Нақты жағдайлар лингвистикалық құралдарды пайдалана отырып, жауап жазбалар, түсініктемелер, бейне және аудио хабарламалар түрінде көрінетін белгілі бір конфликттік жағдайларға әкелетін жайттар ретінде ұсынылды. Тақырыптың практикалық маңыздылығы медиа-платформалардағы коммуниканттар арасында тиімді қарым-қатынас құру кезінде цифрлық коммуникацияның жаңа әдістерін қолдануда, өйткені қазіргі уақытта «пікір көшбасшылары» қоғамдық пікірді қалыптастырады және мемлекеттік үдерістерге ықпал етеді. Зерттеу әдістемесі «жек көру тілі» белгілері бар прецеденттік электронды медиатекстердің компаративті, мәтіндік және лингвистикалық талдауларын қолдануға негізделген. Зерттеу жұмысының нәтижелері қоғам мен мемлекет тарапынан жеккөрушілік риториканың өсуін динамизациялауға, құқықтық қарсы іс-қимыл мен этикалық реттеу әдістерін күшейтуге, сондай-ақ халықтың медиалық және ақпараттық сауаттылығын арттыруға жедел ден қою қажеттілігін негіздейді. Блогосфераны кәсібилендіру тұрғысынан конфликтілерді шешудің медиативті технологияларын қолдану, құрметті интерактивті орта тұжырымдамасын насихаттау және әлеуметтік желілерде жек көру тіліне қарсы іс-қимыл шараларын күшейту орынды.  

1. Асмус Н.Г. Структурные особенности и прагматический потенциал заголовков блогов [Электронный ресурс]: Материалы конференции “Медиа-образование: векторы интеграции в цифровое пространство”. – Челябинск, 2019. – 401 с.

2. Атабекова А.А. Композиционные формы речевого поведения на пространстве web-страницы: интерактивность и индивидуальность [Электронный ресурс]: Материалы конференции “Язык. Время. Личность”. – Пятигорск: Изд-во ПГЛУ, 2002. – 148 с.

3. Ахатова Б.А. Политический дискурс и языковое сознание. – Алматы: Экономика, 2006. – 302 с.

4. Бергельсон М.Б. Русские культурные ценности и стили общения на рабочем месте. Вестник Российской коммуникативной ассоциации. – Волгоград, 2003. – 103 с.

5. Гиздатов Г.Г. Теория медиальности в западной практике [Электронный ресурс]: Материалы конференции “Медиа. Информация. Коммуникация”. – Москва, 2015. – №13.

6. Джазоян A.E. Иллюзия «пятой власти»: как социальные сети модернизируют журналистику. Ученые записки Забайкальского гос. унив. Серия Филология. История. Востоковедение. – 2014. – №14. – С. 93-100.

7. Жетпісбаева, М., Кутпанбаева, Ж., Мусаева, Б. Заманауи журналистиканың жаңа үрдістері. Журналистика сериясы. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті. – 2024. – № 145(4). – 72 б.

8. Караулов Ю.Н. Русский язык и языковая личность. – Москва: Издательство ЛКИ, 2010. – 264 с.

9. Каримова Б.Ж., Рамазан, А.Ә., Жумагулова, А.М., Есенбек, Ж.Б. Қазақ журналистикасындағы factchek.kz және stopfake.kz жобаларының тиімділігі мен ерекшелігі // ҚазҰУ Хабаршысы. Журналистика сериясы. – 2023. – №1 (67). Б. 17-26. Кузнецов А.А. Электронная образовательная среда нового типа на базе кросс-платформенной модели. – Москва: Издательство МГУ, Серия Педагогическое образование, 2021. – 113 с.

10. Сыздыкова Ж.Г. Когнитивно-прагматические особенности языка web-коммуникаций: дисс. канд. филол. наук. / Ж.Г. Сыздыкова – Москва, 2019. – 67 с.

11. Шустова С.В., Костева В.М., Хорошева Н.В. Мигрантский образовательный дискурс. Коммуникативные стратегии и тактики. – Мигрантская лингвистика. Научный журнал. – Москва, 2019. – №1. – С. 4-23.

12. Anand B. The Content Trap: A Strategist’s Guide to Digital Change. – Random House, 2016. – 464 р. Brown R. Defusing Hate: A Strategic Communication Guide to Counteract Dangerous Speech. – 2016.

13. Burke M., Marlow C., Lento T. Social Network Activity and Social Well-being. Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems. – New York, ACM, 2020. – 32 р.

14. Gunther H. Introduction // Soviet government and media. – St. Petersburg, – 2006. – P. 5-16.

15. Hilbert M. Media in the Digital Age: Trends, Opportunities, and Challenges. Journal of Communication, 66(2). – Random House, 2016. – P. 263-279.

16. Post ot 17.01.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija: 05.03.2024).

17. Post ot 22.01.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija: 28.03.2024).

18. Post ot 25.03.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija:01.04.2024).

19. Post ot 16.01.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija: 03.04.2024).

20. Post ot 01.03.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija: 07.04.2024). Post ot 23.02.2024 [Jelektronnyj resurs]. URL: https://www.facebook.com (data obrashhenija: 09.04.2024).